Kolejną próbę likwidacji pomnika – sowieckiego czołgu IS-2 z Parku Chrobrego podjął radny miejski Prawa i Sprawiedliwości Łukasz Kuriata. Temat likwidacji pamiątki po minionych czasach powraca w Lęborku co kilka lat. Tym razem pretekstem do działania był apel prezesa Instytut Pamięci Narodowej Karola Nawrockiego o likwidację ostatnich niechlubnych pamiątek po PRL-u i sowieckiej dominacji.
„Na naszych oczach historia staje się żywym doświadczeniem. Przebrani w mundury Federacji Rosyjskiej, z Leninem i Stalinem w głowach i sercach, rosyjscy żołnierze „wyzwalają” Ukrainę, mordując kobiety, dzieci i zabijając żołnierzy niepodległego państwa. Uświadamia nam to jeszcze dobitniej niż do tej pory, jak ważne jest usunięcie z polskiej przestrzeni publicznej nazw i symboli propagujących komunizm. Mimo wieloletnich działań Instytutu Pamięci Narodowej, mimo ustawy z 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego – do dziś nie brakuje w Polsce pomników poświęconych Armii Czerwonej, Gwardii/Armii Ludowej, instytucji zwalczających polskie podziemie niepodległościowe po 1944 r., ulic i placów upamiętniających funkcjonariuszy Polski Ludowej itp. Apeluję do samorządów o usunięcie z przestrzeni publicznej wszelkich nazw i symboli wciąż upamiętniających osoby, organizacje, wydarzenia bądź daty symbolizujące komunizm. Najwyższy czas nadrobić zaległości w tej dziedzinie. Instytut Pamięci Narodowej służy pomocą w weryfikacji nazw ulic, placów itp. podlegających zmianie zgodnie z obowiązującym prawem. W to miejsce godnie upamiętnijmy prawdziwych Bohaterów. Niech wybrzmi to jasno i wyraźnie: w polskiej przestrzeni publicznej nie ma miejsca na jakiekolwiek upamiętnienia totalitarnego reżimu komunistycznego i służących mu ludzi” – napisał w apelu prezes IPN-u.
Ostatnia próba likwidacji czołgu miała miejsce w Lęborku w roku 2017 na podstawie przytoczonej przez prezesa Nawrockiego ustawy. Wtedy jednak, Instytut Pamięci Narodowej stwierdził, że lęborski czołg nie spełnia przesłanek do jego likwidacji.
Lęborski czołg IS-2 pojawił się w Parku Chrobrego jesienią 1968 roku, z okazji 25-lecia powstania Ludowego Wojska Polskiego. Po wydarzeniach marcowych w tym samym roku władza Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej chciała podkreślić trwałość ustroju komunistycznego i postawiła wiele militarnych pomników. Czołg w parku nie przypadkowo lufę skierowaną ma na zachód.
Pierwszy ciężki radziecki czołg IS-2 (IS – Iosif Stalin) wyprodukowano latem 1943 roku w Czelabińsku. Początkowo nosił on oznaczenie „obiekt 237”, a po zmianie lufy na większy kaliber 122 mm „obiekt 240. Jego głównym konstruktorem był N. F. Szaszmurin. 8 sierpnia 1943 czołg został przyjęty do uzbrojenia Armii Czerwonej.
Po raz pierwszy IS-2 został użyty podczas walk na Ukrainie na początku 1944 roku. Dwadzieścia jeden czołgów typu IS-2 zniszczyło ponad czterdzieści Tygrysów i Elefantów, tracąc przy tym tylko osiem czołgów. Niemieckie czołgi ciężkie, które były z łatwością niszczone, nie posiadały odpowiedniego działa, aby odpowiedzieć na armatę 122 mm.
Podczas II wojny światowej sowieci wyprodukowali ok. 3400 egzemplarzy tych potężnych czołgów, wozy typu IS-2 odegrały znaczącą rolę w wojennych zmaganiach, były szczególnie przydatne w zwalczaniu regionów umocnionych i fortyfikacji betonowych, wyznaczyły też dalszy kierunek rozwoju broni pancernej. Podczas wojny Wojsko Polskie otrzymało 71 czołgów tego typu, po zakończeniu walk kolejne wozy zakupiono w ZSRR, pojazdy były w polskiej armii eksploatowane do początku lat 60-tych ubiegłego stulecia.
Historia egzemplarza IS-w w Lęborku nie jest do końca znana. Prawdopodobnie czołg ten był w składzie 4 Pułku Czołgów Ciężkich i być może brał udział walkach o Wał Pomorski i zdobycie Kołobrzegu.
Po zakończeniu II wojny światowej czołg prawdopodobnie służył w 4 Pomorskim Pułku Czołgów Ciężkich w Jarocinie, Elblągu i Lęborku, a po rozformowaniu jednostki prawdopodobnie trafił do Słupska.
Już w latach 90-tych podejmowano inicjatywy usunięcie czołgu z cokołu będącego niegdyś elementem altany – pomnika żołnierzy poległych podczas I wojny światowej. Przeciwnicy militarnego i komunistycznego reliktu w przestrzeni miasta wskazywali na jego złowrogą symbolikę i nawiązanie do Armii Czerwonej, której szlak bojowy znaczyły przemoc, gwałty i grabieże. Planowano przekazanie lęborskiego IS-2 do Muzeum Broni Pancernej w Żaganiu, czy też do Muzeum Eksploracji w Przeźmierowie koło Poznania.
Radny Łukasz Kuriata planuje zebrać podpisy pod Obywatelską Inicjatywą Uchwałodawczą i po zebraniu wymaganej liczby podpisów złożyć projekt o usunięcie czołgu do rozpatrzenia Radzie Miejskiej.
1 Komentarz
Oznacz to,że usuniemy wszystkie relikty przeszłości również z muzeum Wojska polskiego gdzie 100% jest sprzętem produkcji radzieckiej?
Komentarze są wyłaczone