Gdy na świat przychodzi dziecko zazwyczaj zostaje z nim w domu mama. Jednak ojcowie coraz częściej angażują się w pełnowymiarową opiekę nad maluchami. Mogą oni wykorzystać część urlopu macierzyńskiego, cały urlop rodzicielski, a także przeznaczony specjalnie dla nich urlop ojcowski.
Rodzice nowonarodzonego dziecka mogą liczyć łącznie na 61 tygodni wolnego od pracy, na które składają się urlop macierzyński i urlop rodzicielski. Dotyczy to także opiekunów, którzy przyjęli dziecko na wychowanie. Okres ten może być dłuższy dla rodziców, którym urodziło się lub przyjęli na wychowanie więcej niż jedno dziecko, a także dla rodziców dziecka, które otrzymało zaświadczenie „Za życiem”. Panowie mają też prawo do urlopu ojcowskiego. Podczas korzystania z tych urlopów otrzymują płatny zasiłek macierzyński, o ile podlegają ubezpieczeniu chorobowemu.
Po urodzeniu bądź przyjęciu na wychowanie jednego dziecka urlop macierzyński trwa 20 tygodni. Zdecydowanie częściej korzystają z niego kobiety. Pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego jest zarezerwowane tylko dla matki. Jedynie w wyjątkowych sytuacjach ojciec może wówczas przejąć opiekę nad noworodkiem. Natomiast, jeśli po 14 tygodniach od urodzenia dziecka mama będzie chciała wrócić do pracy, to maluchem może zaopiekować się ubezpieczony tata. Na Pomorzu od stycznia do kwietnia tego roku 184 mężczyzn zdecydowało się na urlop macierzyński. W tym samym czasie z tego świadczenia skorzystało ponad 9,4 tys. pań.
Po urlopie macierzyńskim oboje rodzice mają prawo do urlopu rodzicielskiego. Od kwietnia jest on dłuższy o 9 tygodni i wynosi 41 tygodni – w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka lub 43 tygodnie – w przypadku, gdy chodzi o więcej niż jedno dziecka. Urlop rodzicielski można wykorzystać jednorazowo lub w częściach, nie później niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 rok. Można go podzielić na maksymalnie 5 części. Dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego przysługuje tylko jednemu z rodziców. Jeśli ubezpieczona mama wykorzystała urlop rodzicielski w maksymalnym wymiarze 32 lub 34 tygodni, to pozostałe 9 tygodni może wykorzystać tylko tata. W ciągu pierwszych czterech miesięcy 2023 r. naszym województwie 105 panów skorzystało z tej formy urlopu. Natomiast pań, do których trafił zasiłek z tytułu urlopu rodzicielskiego było ponad 12,7 tys.
Niezależnie od urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, ubezpieczonemu ojcu dziecka przysługuje dwutygodniowy urlop ojcowski. Urlop ojcowski można wykorzystać do dnia, w którym dziecko skończy 12 miesiąc, albo dnia, w którym minie 12 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu dziecka, jednak nie dłużej niż do dnia, w którym dziecko skończy 14 lat. Z uwagi na tegoroczną nowelizację przepisów, jeśli ojciec miał prawo do urlopu ojcowskiego w dniu 26 kwietnia 2023 r., to może skorzystać z tego urlopu do ukończenia przez dziecko drugiego roku życia albo 14 roku życia, o ile nie upłynęły 24 miesiące od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie tego dziecka. Na Pomorzu z urlopu ojcowskiego w ciągu czterech miesięcy 2023 r. skorzystało ponad 3,5 tys. mężczyzn.
Źródło: Zakład Ubezpieczeń Społecznych / Oddział w Gdańsku
Zdjęcia: gov.pl
