Zaledwie kilka dni temu okazała się wyjątkowa dla naszego miasta książka… „Łeba – średniowieczne miasto pod wydmami. Badania archeologiczne kościoła św. Mikołaja (2015-2019)”, będą efektem projektu dofinansowanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, którego celem opracowanie przedstawiające wyniki badań archeologicznych prowadzonych w latach 2015-2019 na stanowisku 2 w Łebie (AZP 3-34/2), zlokalizowanym w rejonie ruin średniowiecznego kościoła św. Mikołaja (obiekt wpisany do Rejestru Zabytków Województwa Pomorskiego nr 1925 z dnia 30.10.2015). Badania, które odnosiły się do przestrzeni obiektu oraz cmentarza przy kościele i pochówków zarejestrowanych wewnątrz odsłoniętych pozostałości zabudowy zostały przedstawione
w kontekście interdyscyplinarnych analiz. Sama książka skierowana jest zarówno do specjalistów, jak i amatorów, zainteresowanych opisem dziejów kościoła, z podkreśleniem uchwyconych archeologicznie aktywności na tym terenie i prezentacją najważniejszych znalezisk.
Ruiny kościoła św. Mikołaja stanowią najstarszy zachowany zabytek w mieście, świadectwo burzliwej historii miasta, w skutek której najstarsza zabudowa została pochłonięta przez naturę, a nowe miasto rozwinęło się w swojej dzisiejszej lokalizacji. Dotychczasowe badania terenowe oraz działania planowane w ramach realizacji projektu miały na celu zbudowanie większego zaangażowania mieszkańców w poznanie dziejów dawnego miasta, a tym samym wdrożenia skutecznej lokalnej ochrony stanowiska.
W kontekście wskazanych okoliczności koncepcja prezentacji wyników badań w formie publikacji została sformułowana w naukową, syntetyczną (odnoszącą się do wszystkich badań na stanowisku, sezony 2015-2019) opowieść o dziejach obiektu zbudowaną na podstawie merytorycznych opracowań odnoszących się do zakresu formy architektonicznej Kościoła, jego użytkowania i zniszczenia. Uzupełnieniem tej prezentacji są przedmioty związane z obiektem, cmentarzem i przedmioty, które znalazły się w wydmowych piaskach w innych okolicznościach. Merytoryczną oprawę wyników stanowią dodatkowo badania interdyscyplinarne podjęte w celu wzmocnienia przekazu społecznego na temat znalezisk archeologicznych. Podjęta współpraca z etnologami pozwoliła przełożyć znaczenie badań na pragmatyczne pole zainteresowań mieszkańców regionu. Podobnym akcentem planowanych działań projektu jest również zaangażowanie duchownych w interpretację znalezisk związanych z obrządkami liturgicznymi.
Opublikowana w ramach projektu książka jest pierwszą, tak dokładną monografią stanowiska archeologicznego zlokalizowanego w Łebie i pierwszą szerszą prezentacją źródeł z tego obszaru. Została ona wydrukowana na zlecenie „Fundacji Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego” we współpracy z przedstawicielami Instytutu Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskiego, Instytutu Archeologii i Etnologii PAN Łódź, Instytutu Historii Uniwersytetu Gdańskiego, Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Politechniki Gdańskiej, Zamku Królewskiego w Warszawie oraz niezależnymi badaczami. Całkowity koszt projektu – 103.735 zł, kwota dofinansowania – 81.400 zł.
Książkę można już wypożyczyć w Bibliotece Miejskiej w Łebie.
